Nowe rozdziały dla przyszłości — posłuchaj audiobooka
Partner Strategiczny
Zrównoważony rozwój — kompetencja przyszłości.
Zrównoważony rozwój nie daje się łatwo zdefiniować. Wymaga więcej niż hasłowej wiedzy – to spojrzenie na świat przez pryzmat odpowiedzialności, refleksji i realnych działań. Właśnie dlatego Fundacja HumanDoc – we współpracy z uczelniami i partnerami z sektora biznesu- Santander Bank Polska – realizuje projekt, który edukację o zrównoważonym rozwoju wprowadza na akademicki poziom.
Po sukcesie pilotażowej edycji programu „Wprowadzenie edukacji z zakresu zrównoważonego rozwoju na wybranych uniwersytetach w Polsce” HumanDoc rozwija jego drugą odsłonę. Nasz cel? Trwale wpisać zrównoważony rozwój w ujęciu humanistycznym (bo póki co przedstawia się głównie aspekty środowiskowe) w programy studiów wyższych i przygotować studentów do wyzwań współczesnego świata.
Od uniwersytetów do realnych działań
W pierwszej fazie projektu nowy przedmiot – Zrównoważony rozwój w ujęciu humanistycznym – pojawił się na trzech renomowanych uczelniach: Uniwersytecie Warszawskim, Uniwersytecie Wrocławskim i Uniwersytecie Opolskim. Towarzyszył mu innowacyjny, multimedialny podręcznik – dostępny online oraz w formie audiobooka.
To był sukces, który potwierdził: edukacja o zrównoważonym rozwoju jest dziś koniecznością
Pilotażowy etap pokazał, że temat ten znajduje swoje miejsce na uniwersytetach, a przede wszystkim – trafia do studentów. To zachęciło nas do działania na jeszcze większą skalę.
Dziś projekt rośnie. Do inicjatywy Fundacji HumanDoc dołączają kolejne uczelnie: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie oraz Akademia Handlowa Nauk Stosowanych w Radomiu. Wspólnie tworzymy przestrzeń, w której wiedza spotyka się z praktyką, a edukacja staje się motorem zmiany.
Ten etap wyróżnia bliska współpraca świata akademickiego z biznesem i organizacjami. Naukowcy wchodzą do firm, analizują wdrażane strategie ESG i z bliska przyglądają się temu, jak odpowiedzialność społeczna i środowiskowa działa w praktyce. To autentyczny dialog – między teorią a działaniem, między uczelnią a rynkiem pracy.
Nowe rozdziały dla przyszłości
Równolegle rozwijamy także nasze materiały edukacyjne. Zaktualizowany podręcznik „Wprowadzenie do zrównoważonego rozwoju” został wzbogacony o sześć nowych rozdziałów. Skupiamy się w nich na konkretach – od raportowania ESG w organizacjach, przez zrównoważone zarządzanie zespołami, po projektowanie wydarzeń i opakowań z myślą o środowisku. Te treści pokazują, jak teoria przekłada się na realne decyzje i działania. Wiedza akademicka zyskuje tu wymiar praktyczny i natychmiastowo użyteczny.
W ramach projektu uczelnie mają także możliwość wprowadzenia nowego przedmiotu: Zrównoważony rozwój w ujęciu humanistycznym. To propozycja, która uzupełnia istotne luki w ofercie edukacyjnej i odpowiada na rosnące zapotrzebowanie na kompetencje przyszłości.
Podręcznik
Pobierz wybrany rozdział
Wstęp | od Fundacji HumanDoc
WSTĘP
Część 1 | Zagadnienia wprowadzające do problematyki zrównoważonego rozwoju
ROZDZIAŁ 1
Zrównoważony rozwój – pojęcie i geneza
ROZDZIAŁ 2
Dokumenty zrównoważonego rozwoju
ROZDZIAŁ 3
Edukacja a zrównoważony rozwój
ROZDZIAŁ 4
Krytyka i koncepcje krytyczne
wobec zrównoważonego rozwoju
Część 2 | Ujęcie przedmiotowe
ROZDZIAŁ 5
Zmiany klimatyczne
ROZDZIAŁ 6
Konflikty o wodę
ROZDZIAŁ 7
Ochrona bioróżnorodności
ROZDZIAŁ 8
Zrównoważone rybołówstwo
ROZDZIAŁ 9
Zrównoważone finanse
ROZDZIAŁ 10
Zrównoważona produkcja i technologia
ROZDZIAŁ 11
Bezpieczeństwo żywnościowe
ROZDZIAŁ 12
Zarządzanie surowcami i zasobami w XXI w.
ROZDZIAŁ 13
Inteligentne miasta
ROZDZIAŁ 14
Migracje a zrównoważony rozwój
ROZDZIAŁ 15
Prawa człowieka, w tym kwestie równości płci
ROZDZIAŁ 16
Społeczności rdzenne
ROZDZIAŁ 17
Zrównoważona turystyka jako przykład zrównoważonej konsumpcji
CZĘŚĆ 3 | Ujęcie podmiotowe
ROZDZIAŁ 18
Dyplomacja klimatyczna
ROZDZIAŁ 19
Organizacje międzynarodowe wobec zrównoważonego rozwoju
ROZDZIAŁ 20
Korporacje a zrównoważony rozwój – szanse i zagrożenia
ROZDZIAŁ 21
Ruchy społeczne i organizacje pozarządowe wobec zrównoważonego rozwoju
CZĘŚĆ 4 | Zrównoważony rozwój w mediach, komunikacji i kulturze
ROZDZIAŁ 22
Zrównoważony rozwój w dyskursie medialnym
ROZDZIAŁ 23
Zrównoważony rozwój w epoce fake newsów
ROZDZIAŁ 24
Kampanie społeczne na rzecz zrównoważonego rozwoju
ROZDZIAŁ 25
Od zrównoważonego rozwoju w filmach do filmów zrównoważonych
CZĘŚĆ 5 | Studia przypadków
ROZDZIAŁ 26
Arktyka
ROZDZIAŁ 27
Przestrzeń kosmiczna
ROZDZIAŁ 28
Brazylia
ROZDZIAŁ 29
Kanada
ROZDZIAŁ 30
Indie
Rozdziały do rozszerzonego wydania II
ROZDZIAŁ 31
Zrównoważone Zarządzanie Zasobami Ludzkimi
ROZDZIAŁ 32
Trendy regulacyjne dotyczące transformacji opakowań konsumenckich
ROZDZIAŁ 33
Gospodarowanie ziemią rolniczą w kontekście zrównoważonego rozwoju
ROZDZIAŁ 34
Edukacja inkluzyjna — fundament zrównoważonego rozwoju
ROZDZIAŁ 35
Zrównoważone wydarzenia
ROZDZIAŁ 36
ESG czyli standardy zrównoważonego rozwoju w działalności firm
Errata do wydania I
Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Partner Strategiczny Projektu

Zespół Fundacji HumanDoc

Dominika Springer
Członkini Zarządu
Ekspertka pozarządowa i humanitarystka, współzałożycielka oraz członkini zarządu Fundacji HumanDoc. Pracowała m.in. na misjach w Ukrainie, Gruzji i Afganistanie. Doświadczenie zawodowe zdobywała w polskich i międzynarodowych organizacjach, takich jak PAH i OBWE. Pracowała również jako dziennikarka, producentka i korespondentka wojenna w programach informacyjnych Telewizji Polsat.
Posiada wykształcenie w zakresie nauk społecznych i międzynarodowych. Swoim doświadczeniem w pracy w regionach podwyższonego ryzyka i społecznościach dotkniętych kryzysami dzieli się, pracując również jako wykładowczyni, konsultantka i mentorka oraz ekspertka w zakresie oceny projektów humanitarnych i rozwojowych.

Urszula Martyniszyn
Prezeska Zarządu
Ekspertka w zarządzaniu i innowatorka, która od 15 lat wyznacza nowe standardy w sektorze pozarządowym. Jako prezeska HumanDOC współpracującej z partnerami rządowymi, biznesowymi i organizacjami międzynarodowymi.
Łączy strategiczne myślenie z praktycznym działaniem.
Twórczyni InFlow – nowatorskiego programu usprawniającego księgowość i administrację NGO-sów, dzięki któremu organizacje mogą działać efektywniej i skuteczniej realizować swoją misję.
Doświadczona producentka i realizatorka treści dla największych polskich stacji telewizyjnych, takich jak TVN, TVN Discovery Historia, TVP Kultura i TVP INFO.
Z łatwością łączy świat mediów, nowoczesnych technologii i strategii zarządzania, by realnie wpływać na rozwój sektora NGO.

Izabela Żbikowska
Absolwentka psychologii społecznej i studiów podyplomowych z psychologii śledczej. Ukończyła kursy mediacji i mediacji rodzinnych. Przez ponad dziesięć lat pracowała jako dziennikarz. Współpracowała m.in. z „Dużym Formatem”, „Wysokimi Obcasami” i działem codziennego reportażu, „Witamy w Polsce”.
O AUTORACH

Adam Drosik
Doktor habilitowany nauk społecznych w zakresie nauki o polityce i administracji, profesor Uniwersytetu Opolskiego. Dziekan Wydziału Nauk o Polityce i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Opolskiego w latach 2019-2024. Autor monografii Zarządzanie kwestiami. Studium przypadku Duże Opole, współautor nagrodzonego europejską nagrodą Global Education Network Europe podręcznika akademickiego Wprowadzenie do Global Studies. Ponadto, redaktor dwóch monografii oraz autor kilkudziesięciu artykułów naukowych z zakresu zarządzania procesami komunikacyjnymi oraz zrównoważonego rozwoju. Od 2017 roku współpracuje naukowo z Pontificia Universidade Catôlica do Rio de Janeiro (PUC-Rio), czego efektem są wspólne interdyscyplinarne badania oraz publikacje.

Małgorzata Alicja Kozłowska
Doktor nauk społecznych w zakresie ekonomii i finansów, jest adiunktem na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach. Jest również wieloletnim pracownikiem w administracji rządowej, zdobywającym szerokie doświadczenie w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi i organizacji. Jej badania łączą teorię z praktyką, koncentrując się na kulturze pracy, społecznej odpowiedzialności biznesu i zrównoważonym rozwoju. Interesuje ją ponadto wpływ sektora transportowego na rozwój społeczno-gospodarczy i środowisko. Jest autorką artykułów naukowych oraz rozdziałów w recenzowanych monografiach, koncentrując się na zarządzaniu, logistyce, bezpieczeństwie transportu, jakości powietrza oraz przeciwdziałaniu nierównościom rozwojowym poprzez infrastrukturę transportową.

Katarzyna Barańska
Opracowuje i pomaga wdrażać długoterminowe strategie ESG oraz poszerzać kompetencje osób pełniących funkcję tzw. green officer. Katarzyna doradza klientom w postępowaniach środowiskowych, uzyskiwaniu pozwoleń środowiskowych oraz prowadzi projekty z zakresu environmental compliance. Doradza także w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami i ich transportu. Specjalizuje się w regulacjach dotyczących gospodarki opakowaniami, aktywnie uczestnicząc w pracach i realizując projekty dla najważniejszych polskich organizacji branżowych. Doradza klientom m.in. w zakresie niezbędnego dostosowania do wymogów systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (EPR/ ROP), systemu depozytowego (DRS) oraz przepisów tzw. dyrektywy plastikowej (SUP). Katarzyna jest radcą prawnym, doktorem nauk prawnych, autorką licznych artykułów branżowych, a także wykładowcą akademickim. Obecnie prowadzi zajęcia na studiach podyplomowych z zakresu Prawa Ochrony Środowiska na Uczelni Łazarskiego w Warszawie, a także wykłady specjalizacyjne w Warszawskiej Izbie Radców Prawnych (OIRP).Jest aktywnym członkiem Komisji Zagranicznej OIRP.

Renata Marks-Bielska
Prof. dr hab. Dziedzina nauki społeczne, dyscyplina: ekonomia i finanseUniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieWydział Nauk Ekonomicznych.
Jej zainteresowania naukowo-badawcze koncentrują się na problematyce polityki gospodarczej i społecznej. Autorka i współautorka ponad 300 publikacji naukowych i popularno-naukowych, opublikowanych w prestiżowych wydawnictwach o zasięgu międzynarodowym i krajowym.
Kierownik i wykonawca kilkunastu projektów badawczych międzynarodowych i krajowych (m.in.: Zrównoważony upcykling pozostałości rolniczych: system modułowej kaskady w konwersji odpadów – akronim UpWaste. FACCE SURPLUS/III/UpWaSTE w ramach programu ERA-NET FACCE SURPLUS; Zwiększenie odporności na zmianę klimatu poprzez transformacyjną adaptację i budowanie potencjału w regionie Warmii i Mazur w północno-wschodniej Polsce HORIZON-EUROPE, KIC – Climate z programu P2RPathways2Resilience.
Działając na rzecz społeczeństwa i gospodarki regionu jest członkinią m.in.: Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy, Wojewódzkiego Zespołu Koordynacji ds. Zintegrowanej Strategii Umiejętności 2030, Zespołu do spraw ekonomii społecznej. Principles for Responsible Management Education (PRME). Polish Chapter PRME.
Stypendystka Ministra Edukacji Narodowej. Laureatka XXV edycji plebiscytu Kobiety Sukcesu Warmii i Mazur.

Milena Matuszewska-Birkowska
Doktor nauk humanistycznych, adiunkt na Wydziale Nauk.
Społecznych Akademii Handlowej Nauk Stosowanych w Radomiu, wieloletni nauczyciel i wychowawca, oligofrenopedagog, koordynator i członek zespołów badawczych, projektów naukowych, społecznych i edukacyjnych, autor i redaktor publikacji naukowych – koncentrujących się na aspektach kulturowych, społecznych, inkluzyjnych oraz problemach zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, organizator i członek komisji naukowych licznych konferencji naukowych, seminariów, szkoleń i warsztatów dla rodziców, nauczycieli, specjalistów oraz uczniów z zakresu pedagogiki, psychologii, a także edukacji.

Beata Kubida
Menedżerka Zespołu Zrównoważonego Rozwoju i ESG, Santander Bank Polska S.A.
Związana z Santander Bank Polska S.A. od 2018 r., gdzie od kilku lat zgłębia zagadnienia zrównoważonego rozwoju i roli banków w realizowaniu transformacji ku gospodarce niskoemisyjnej. Specjalizuje się we wdrażaniu strategii zrównoważonego rozwoju w firmie, z uwzględnieniem wszystkich kluczowych interesariuszy i obszarów działalności. Koordynuje również sprawozdawczość ESG Grupy kapitałowej. Absolwentka studiów podyplomowych z zakresu zrównoważonych finansów i ESG Akademii Leona Koźmińskiego oraz Instytutu Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego.

Joanna Maras
Starsza specjalista ds. zrównoważonego rozwoju i ESG, Santander Bank Polska S.A.
Związana z Santander Bank Polska S.A. od 2006 roku a z branżą finansową od 2004 roku. Przez wiele lat pracowała w Centralnym Obszarze Operacji Bankowych wspierając operacyjnie realizację celów biznesowych jednostek banku. Od 2018 roku zajmuje się działaniami z zakresu zrównoważonego rozwoju a główną jej domeną jest raportowanie niefinansowe/ ESG. Dotychczas zrealizowała siedem raportów zrównoważonego rozwoju/ ESG Santander Bank Polska S.A a od dwóch lat Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska S.A. Współtworzyła autorski projekt edukacji finansowej banku „Finansiaki”. Absolwentka studiów podyplomowych w Collegium Civitas na kierunku Manager CSR/ESG, ukończyła liczne szkolenia z zakresu zarządzania projektami, posiada m.in. certyfikat Prince2 Fundation oraz certyfikat „Zarządzania projektami zgodne z metodyką PMI”. Prywatnie entuzjastka wolontariatu.

Dorota Heidrich

Magdalena Ratajczak
Magdalena Ratajczak, dr hab. prof. Uniwersytetu Wrocławskiego (nauki o polityce, specjalność: komunikacja społeczna) pracuje w Zakładzie Komunikowania Międzynarodowego w Instytucie Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego, którym kieruje do 2017 roku. Naukowo zajmuje się komunikowaniem międzykulturowym, studiami nad pluralizmem kulturowym w mediach, dyplomacją diaspor, mediami diaspor oraz polityką wielokulturowości w Szwajcarii. Obecnie pełni funkcję prodziekana ds. współpracy międzynarodowej Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest członkinią International Editorial Board „Peace Human Rights Governance Journal”oraz
Academic Board of the Joint Ph.D Degree „Human Rights, Society and Multi-level Governance, University of Padua. Należy do Polskiego Towarzystwa Studiów Międzynarodowych (członkini w zarządzie oddziału wrocławskiego PTSM) oraz Grupy Badawczej „Inicjatywa Helwecka”. Kieruje sekcją Komunikacji Międzykulturowej oraz Komunikowania Międzynarodowego w Polskim Towarzystwie Komunikacji Społecznej (PTKS).
Autorka trzech monografii (w tym jednej wraz z B. Ociepką), dwóch prac zbiorowych oraz kilkudziesięciu artykułów i rozdziałów w pracach zbiorowych.
Odbyła staże badawcze oraz wykłady na uniwersytetach w Zurychu, Ljubljanie, Klagenfurcie, Plymouth, Padwie, Bochum, Kolonii oraz Dalhousie w Halifaxie.

Sabina Baraniewicz-Kotasińska
Doktor nauk społecznych, adiunkt w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Opolskiego. Stypendystka Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley w latach 2019-2020. Prowadzi szerokie badania naukowe nad współczesnym rozwojem miast ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji smart city oraz rządzenia multisektorowego. Aktywnie wspiera Fundację HumanDoc w realizacji projektów związanych z edukacją globalną i zrównoważonym rozwojem. Współautorka nagrodzonego przez Global Education Network Europe podręcznika Global Studies. Podręcznik akademicki. Badania naukowe prowadziła m.in. w Korei Południowej, Danii, Jordanii, USA i na Spitsbergenie.

Grzegorz Haber
Pracownik badawczo-dydaktyczny Uniwersytetu Opolskiego; w 2016 roku uzyskał stopień naukowy doktora, przygotowując i broniąc dysertację pt. Nierówności społeczne w Ameryce Łacińskiej. Wyzwania dla teorii i praktyki politycznej. Autor publikacji naukowych, w których przedstawia wyniki badań dot. problemów społeczno-gospodarczych współczesnego świata. Był również redaktorem naukowym monografii zbiorowej „Prawa człowieka w perspektywie rozwoju globalnego”. Aktywny współpracownik organizacji pozarządowych; konsultant strategii i modeli zarządzania rozwojem pracowników, a także trener i doradca zawodowy pracujący m.in. z osobami z niepełnosprawnościami.

Karina Jędrzejowska
Doktor nauk humanistycznych w zakresie nauki o polityce, adiunkt na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego (Katedra Studiów Regionalnych i Globalnych). Absolwentka University of Manchester (MSc Globalisation and Development), Szkoły Głównej Handlowej (Finanse i Bankowość) oraz Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka monografii Upadłość (bankructwo) państwa w stosunkach międzynarodowych (2018) oraz licznych publikacji z zakresu międzynarodowej ekonomii politycznej. Współredaktor The Future of Global Economic Governance – Challenges and Prospects in the Age of Uncertainty (2020) oraz Globalne zarządzanie gospodarcze, Wyzwania dla światowego systemu handlu (2020). Główne obszary badawcze: finansowanie rozwoju gospodarczego, zarządzanie światowym systemem finansowym oraz zadłużenie międzynarodowe. Członek Zarządu oraz skarbnik World International Studies Committee (WISC).

Bartłomiej Łódzki
Politolog, medioznawca, adiunkt w Zakładzie Komunikowania Międzynarodowego (Instytut Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Wrocławski). Jego działalność naukowa i badawcza koncentruje się na komunikacji politycznej, nowych technologiach komunikacyjnych, mediach społecznościowych i procesach mediatyzacji. Członek PTKS, PTNP I ECREA. Autor i redaktor licznych publikacji naukowych, w tym książki „The Covid-19 Pandemic as challenge for media and communications studies” wydanej przez wydawnictwo Routledge w 2022 r.

Bartosz Maziarz
Doktor nauk społecznych w zakresie nauki o polityce, ekspert ds. bezpieczeństwa. Od 2022 r., laureat stypendium Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców (edycja 17.). Adiunkt w Instytucie Politologii Uniwersytetu Opolskiego. W 2017 roku – Ekspert Komitetu Regionów Unii Europejskiej ds. odporności zewnętrznej UE. Swoje zainteresowania badawcze koncentruje wokół zjawiska polityzacji bezpieczeństwa, profilaktyki antyterrorystycznej oraz roli i miejscu sił i służb specjalnych w systemie bezpieczeństwa państwowego i międzynarodowego. Jest współautorem książki Policyjna jednostka specjalna w regionalnej polityce bezpieczeństwa. Samodzielny Pododdział Kontrterrorystyczny Policji w Opolu oraz współautorem dwóch podręczników: Global Studies. Podręcznik akademicki, nagrodzonego przez Global Education Network Europe (GENE) oraz Bezpieczeństwo państwa. Wybrane problemy.

Kamil Minkner
Profesor Uniwersytetu Opolskiego, pracownik naukowy Instytutu Nauk o Polityce i Administracji UO, kierownik Pracowni Analiz i Ekspertyz funkcjonującej w ramach tego Instytutu. Zajmuje się teorią polityki, szczególnie: teoriami krytycznymi i konfliktu, kryteriami upolitycznienia zjawisk społecznych, biopolityką oraz relacjami między polityką a kulturą. Poszczególne zagadnienia porusza także w kontekście globalnym. Jest autorem książki O filmach politycznych. Między polityką, politycznością i ideologią oraz współautorem dwóch podręczników: Global Studies. Podręcznik akademicki, nagrodzonego przez Global Education Network Europe (GENE) oraz Bezpieczeństwo państwa. Wybrane problemy. Realizował badania naukowe w Indiach, Jordanii, Birmie, Islandii i na Spitsbergenie.

Justyna Nakonieczna- Bartosiewicz
Doktor w zakresie nauk o polityce (2006). Badaczka stosunków międzynarodowych. Zatrudniona w Katedrze Metodologii Badań nad Polityką Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka publikacji dotyczących społecznych aspektów globalizacji, funkcjonowania porządku międzynarodowego oraz współpracy międzynarodowej w zakresie regulacji procesów migracyjnych. W obszarze jej zainteresowania jest aktywność aktorów niepaństwowych w sferze międzynarodowej- zwłaszcza ruchów społecznych i organizacji pozarządowych, oraz transnarodowy charakter procesów i zjawisk we współczesnym świecie.

Marta Ryniejska – Kiełdanowicz
Doktor hab. w zakresie nauk o polityce, pracuje w Zakładzie Komunikowania Międzynarodowego, Instytutu Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego. Naukowo zajmuje się dyplomacją publiczną w tym kulturalną i klimatyczną, jak również rolą miast w dyplomacji. Jej zainteresowania koncentrują się wokół zagadnień międzynarodowego public relations i brandingu. Autorka kilkudziesięciu publikacji naukowych, w tym monografii Dyplomacja publiczna Unii Europejskiej. Interesuje się również kwestiami ewaluacji jakości kształcenia. Od 1. października 2020 pełni funkcję Prodziekana ds. kształcenia Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego.